امکان سنجی تغییر زمان برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی

 با توجه به اینکه برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفندماه و در مناطق کوهستانی با مشقت های فراوان و نیز هزینه های زیاد همراه می باشد؛ آیا امکان تغییر زمان برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی از اسفندماه به فروردین ماه وجود دارد یا خیر؟ موضوع اخیر مبتنی بر مستندات قانونی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

 

اصل‌ شصت‌ و دوم‌ قانون اساسی بیان می دارد: «مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ از نمایندگان‌ ملت‌ که‌ به‌ طور مستقیم‌ و با رأی‌ مخفی‌ انتخاب‌ می‌شوند تشکیل‌ می‌گردد. شرایط‌ انتخاب‌کنندگان‌ و انتخاب ‌شوندگان‌ و کیفیت‌ انتخابات‌ را قانون‌ معین‌ خواهد کرد.»

در رابطه با زمان برگزاری انتخابات نکته قابل توضیحی که وجود دارد این است که مطابق اصل 63 قانون‌اساسی جمهوری‌اسلامی‌ایران، انتخابات هر دو‌ره مجلس باید پیش از پایان دو‌ره قبل برگزار شود به طوری که کشور در هیچ زمان بدو‌ن مجلس نباشد.

لذا مطابق اصل مزبور قاعده کلی در رابطه با زمان برگزاری انتخابات مشخص شده است و بر این اساس انتخابات باید به‌نحوی برگزار شود که پیش از پایان دوره مجلس حاضر نتیجه انتخابات به صورت قطعی مشخص گردیده باشد. در همین راستا به‌موجب ماده (1) قانون انتخابات مجلس ‌شورای‌اسلامی « ... دولت موظف است در برگزاری انتخابات ترتیبی اتخاذ نماید ‌که پیش از پایان دوره قبل، انتخابات را برگزار نماید به طوری که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد.»

تبصره «3» این ماده نیز (الحاقی 3/3/1395) مقرر داشته «أخذ رأی باید با فاصله زمانی حداقل هفتاد روز تا پایان هر دوره مجلس شورای اسلامی برگزار گردد.»

همچنین مطابق تبصره «5» ماده (10) همین قانون «اخذ رأی باید در یکی از روزهای تعطیل رسمی باشد.»

بنابراین همانگونه که مشاهده می‌شود قانون‌گذار درخصوص زمان برگزاری انتخابات چارچوب‌های لازم را باتوجه به قانون اساسی مشخص نموده و تعیین دقیق روز رأی گیری را به دلیل لزوم  درنظر گرفتن ملاحظات اجرایی به وزرات کشور سپرده است. اما در خصوص اینکه تاریخ رأی‌گیری به صورت قطعی در قانون مشخص گردد، اگرچه این مسئله‌ می‌تواند در بسیاری از موارد فاقد ایراد بوده و محاسنی را به دنبال داشته باشد، لکن نمی‌توان این مسئله را نادیده گرفت که مناسبات مذهبی در کشور ما، براساس تاریخ هجری قمری است و این امر باعث می‌شود که این مناسبات به‌صورت چرخشی و غیرثابت در سال‌های مختلف در روزهای متفاوتی واقع شوند، لذا همواره این امکان وجود دارد که تعیین یک ماه و یا یک هفته مشخص پیش از پایان دوره مجلس می تواند؛ مصادف باشد با مناسبت‌ خاصی که برای برگزاری انتخابات به دلیل ملاحظات اجرائی مناسب نباشد.

از سوی دیگر هم‌اکنون مراحل مختلف انتخابات از مرحله دستور شروع انتخابات تا ثبت نام و ... و نهایتاً تا اعلام نتیجه نهایی انتخابات مطابق زمان‌بندی خاصی صورت می‌پذیرد که تغییر هرکدام در زمان أخذ رأی مؤثر است. لذا تعویق زمان برگزاری انتخابات از اسفندماه به فروردین ماه و تعیین روز دقیق رأی‌گیری باعث می‌شود که در این مراحل هیچ‌گونه انعطافی که ممکن است بنا به دلایل مختلف ضرورت یابد، امکان‌پذیر نباشد.

«هر گونه استفاده و بازنشر این متن منوط به ذکر ماخذ است.»