تفاوت طرح و لایحه
پیشنهادی که به منظور تصویب به صورت قانون، به مجلس ارایه می گردد، در صورتی که از سوی دولت و یا رئیس قوه قضائیه تقدیم مجلس شورای اسلامی بشود آن را «لایحه» واگر از جانب نمایندگان مجلس و یا شورای عالی استانها تقدیم گردد، آن را «طرح» می گویند. «لوایح قانونی» پس از تصویب هیئت وزیران به مجلس تقدیم می شود و «طرح های قانونی» به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان در مجلس قابل طرح است.
اصل هفتاد وچهارم قانونی اساسی بیان می دارد: «لوایح قانونی پس از تصویب هیأت وزیران به مجلس تقدیم می شود و طرحهای قانونی به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان، در مجلس شورای اسلامی قابل طرح است.» همچنین اصل یکصد و دوم قانون اساسی این چنین مقرر می دارد: «شورای عالی استانها حق دارد در حدود وظایف خود طرحهایی تهیه و مستقیماً یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کند. این طرحها باید در مجلس مورد بررسی قرار گیرد.» مضافاً اینکه بر اساس اصل یکصد و پنجاه و هشتم قانون اساسی «تهیه لوایح قضایی» از جمله وظایف رئیس قوه قضائیه معرفی شده است و بر این اساس «طرح الحاق یک تبصره به قانون وظایف و اختیارات رییس قوه» مصوب 30 مهر ماه 1392 در مجلس مقرر می‌دارد: «در صورتی که دولت در مدت مذکور نتواند نسبت به تصویب و ارسال لایحه به مجلس اقدام نماید و سه ماه دیگر از مهلت قانونی آن بگذرد، رییس قوه قضاییه می تواند مستقیما لایحه را به مجلس ارسال نماید.»
ماده 131 قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی اشعار می دارد: «طرحهاى قانونى با امضاء و ذکر نام حداقل پانزده نفر از نمایندگان در مجلس به رئیس جلسه تسلیم مىشود و پس از اعلام وصول و قرائت عنوان آن توسط رئیس یا یکى از دبیران، در همان جلسه به کمیسیونهاى مربوط ارجاع مىشود...» ماده 135 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی نیز به معرفی الزامات لوایح قانونى که ازطرف دولت به مجلس پیشنهاد مىشود، اشاره نموده است. همچنین ماده 140 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی بیان داشته است: «طرحهاى مصوب شوراىعالى استانها که باید داراى عنوان و مقدمه توجیهى مشخص و مواد متناسب باشد، مستقیماً یا توسط دولت به مجلس تقدیم مىشود.»
علی